Metoda Montessori Przedszkole

,, Pomóż mi samemu to zrobić ”

Idea „nowego wychowania” i współczesnej pedagogiki alternatywnej

Montessoriańskie wychowanie

Metoda Montessori pomaga dzieciom i rodzicom w tym zadaniu. Jej podstawą jest szanowanie naturalnej indywidualności każdego dziecka, jeśli chodzi o jego rozwój fizyczny, umysłowy, duchowy, emocjonalny i kierowaniu go do całościowego wzrostu. Wychowanie montessoriańskie jest wspieraniem indywidualnego i moralno – społecznego rozwoju człowieka w rozsądnie realizowanej wolności, z miłością i w duchu pokoju. Najważniejsze w wychowaniu i nauczaniu dziecka są jego zainteresowania, wokół których kręci się cały system oddziaływań wychowawczych. Dzieci poznają rzeczywistość i samych siebie poprzez naturalne zainteresowanie rzeczami i zjawiskami. Występujące w otoczeniu dziecka odpowiednie warunki sprzyjają naturalnemu rozwojowi. Jest to „wychowanie dla życia”. Celem rozwoju i wychowania jest „normalizacja”.

Proces nauczania związany jest z typowymi dla okresu dzieciństwa właściwościami: absorbująca psychika, okresy szczególnej wrażliwości, polaryzacja uwagi.

• absorbująca psychika – powiązana jest z intelektualnymi predyspozycjami dziecka, które pozwalają „zapisywać” w podświadomości wszystkie informacje docierające z otoczenia;
• okresy szczególnej wrażliwości – okresy, kiedy dziecko uczy się łatwiej i szybciej opanowuje określone czynności. Mają charakter przejściowy. Należy wychwycić ten optymalny czas w życiu dziecka, wtedy uczenie się i wychowanie w określonej dziedzinie przynosi najlepsze efekty;
• polaryzacja uwagi – wnikliwe, długotrwałe zainteresowanie jednym przedmiotem lub jedną czynnością. Dziecko pracuje uważnie, w sposób zdyscyplinowany, przeżywa radość i czerpie satysfakcję z własnych działań.

Sposoby uczenia

• indywidualny tok rozwoju każdego dziecka: indywidualna opieka nauczyciela; dziecko pracuje we własnym dla siebie tempie i zgodnie z własnymi możliwościami, podejmuje zadania, do których jest już gotowe. Wspomaga w pełni harmonijny rozwój osobowości dziecka;
• uczenie się przez działanie: zdobywanie wiedzy i praktycznych umiejętności w przemyślanym środowisku pedagogicznym, dzięki własnej aktywności, przy pomocy nauczyciela;
•  reguły społeczne: nauka przestrzegania reguł społecznych wśród dzieci zróżnicowanych wiekowo – trzy roczniki; sprzyja to wymianie wzajemnych zdolności i umiejętności;
• lekcje ciszy – współpraca w czasie cichych zajęć indywidualnych i/lub grupowych;
• samodzielność: swoboda wyboru rodzaju, miejsca, czasu i form pracy (indywidualna lub z kolegą/koleżanką) przy zachowaniu reguł społecznych; rozwój indywidualnych zdolności i nauka realnej oceny swoich umiejętności;
• koncentracja: ćwiczenia polegające na dokładności i wytrwałości   przy wykonywaniu konkretnych zadań;
• porządek: kształcenie umiejętności przestrzegania zasad porządku  w otoczeniu, w trakcie własnego działania;

obserwacja: nauczyciel z uwagą obserwuje postępy dziecka, ale także napotkanie w czasie działań trudności; jest jego przewodnikiem.

Koncepcja pedagogiczna M. Montessori

• samodzielność w zdobywaniu wiedzy i praktycznych umiejętności  przy wsparciu nauczyciela;
• zadaniowość;
• samodyscyplina – dyscyplina wewnętrzna;
• pracowitość – samoświadoma praca;
• aktywność – przygotowywanie do przyszłego życia w społeczeństwie;
• odpowiedzialność za siebie, innych, świat natury i kultury, cały Wszechświat;
• umiłowanie pokoju na świecie;
• miłość do ludzi, świata przyrody i kultury;
• wysoki poziom rozwoju społeczno – moralnego;
• praktyczne ćwiczenia dnia codziennego;
• budowanie pojęć poprzez kształcenie zmysłów;
• współpraca i współdziałanie – umiejętność społecznego działania; kształcenie zachowań zgodnych z oczekiwaniami  społecznymi, zasadami moralności
• wspieranie naturalnego i spontanicznego rozwojowi dzieci.

Wolność w sensie pedagogicznym to swoboda wyboru

• przedmiotu pracy – swobodny wybór materiału;
• miejsca wykonania – przy stolikach lub na dywanie;
• czasu potrzebnego do realizacji zadania;
• formy pracy – indywidualna lub z koleżanką/kolegą, z nauczycielem;
• praca w grupie – lekcja rozwojowa wymieszana wiekowo grupa (3 roczniki).

Przygotowane otoczenie

Wolność w sensie pedagogicznym to swoboda wyboru
Przygotowane Otoczenie – to wyposażenie placówki w meble i pomoce rozwojowe Montessori oraz inne pomoce/przedmioty, które wspierają naturalny rozwój dziecka. To miejsce, w którym dzieci mogą swobodnie pracować z wybranymi przez siebie materiałami pod przewodnictwem i opieką nauczyciela. Nauczyciel powinni umieć obserwować dziecko i przygotowywać dla niego odpowiednie materiały i zadania, by wspomóc jego chęć dążenia do własnego rozwoju. Przygotowane otoczenie charakteryzuje się: estetyką, porządkiem, prostotą i dostępnością. W metodzie Montessori istnieją mieszane grupy wiekowe, dzięki którym dzieci mogą rozwijać swoje zdolności społeczne, uczyć się od siebie wzajemnie, zgodnie z własnym tempem rozwoju. Dlatego powinno się zapewnić przystosowane dla nich materiały, wspierające odkrywanie przez nich świata i umożliwiające rozwój niezbędnych umiejętności. „Kiedy tylko dziecko zacznie rozwijać się w przygotowanym otoczeniu i uda mu się działać samodzielnie i niezależnie od dorosłych, natychmiast zrodzi się harmonia nie tylko pomiędzy nim a otoczeniem, ale też między nim a dorosłymi”( Maria Montessori).

Materiał Montessori (pomoce dydaktyczne)

Podstawowym elementem przygotowanego otoczenia są materiały o charakterze rozwojowym. Odpowiadają cyklom rozwoju i wrażliwości dziecka, wyzwalają samodzielność, zmieniają się wraz z wiekiem. Zachęcają i aktywizują do swobodnego działania i eksperymentowania. Wszystkie przedmioty są tylko w jednym egzemplarzu, dzięki temu dzieci uczą się cierpliwości, czekania, szacunku dla pracy innych. W otoczeniu placówki rosną rośliny, o które dzieci same się troszczą – kształtowanie aktywnej postawy wobec przyrody. Materiał Montessori to po prostu klucze do poznania świata. Charakteryzuje się on: estetyką wykonania, precyzją i prostotą, uwzględnienia zasady stopniowania trudności, jest dostosowany do potrzeb rozwojowych dziecka, umożliwia samodzielną kontrolę błędów, odznacza się logiczną spójnością.

Materiał Montessori to:

• ćwiczenia praktycznego życia – samoobsługa, normy społeczne, środowisko;
• rozwijanie zdolności sensorycznych – budowanie pojęć (poznanie zmysłowe, aktywność umysłowa);
•  edukacja matematyczna;
•  edukacja językowa;
• edukacja kosmiczna;
• edukacja artystyczna – rozwój umiejętności plastycznych, muzycznych, manualnych;
• wychowanie religijne.

Nauczyciel:

Pomocnik, doradca, obserwator, odpowiedzialny za wszechstronny rozwój dziecka, ma szeroką wiedzę z zakresu nauk o człowieku –  pomaga,  ale nie wyręcza, ogarnia jak ogień, lecz nie spala.

Rolą nauczyciela jest obserwacja dziecka, celem coraz rzadsza interwencja w miarę rozwoju dziecka. Odpowiada za bezpieczeństwo, porządek i spokój dziecka. W razie potrzeby pomaga lub zachęca do działania. Takie podejście pomaga dziecku w rozwoju poczucia pewności siebie i wewnętrznej dyscypliny. Zadaniem jest zapewnienie dziecku optymalnych warunków rozwoju. Wybiera dla konkretnego dziecka najodpowiedniejszy materiał rozwojowy, wskazuje właściwy sposób posługiwania się nim, umiejętnie wycofuje się w celu pozostawiania dziecku swobody wyboru zakresu aktywności oraz rytmu i tempa pracy, nie ocenia.

Efekty edukacji Montessori:

• samodzielność myślenia i działania;
• umiejętność planowania pracy;
• odpowiedzialność  za podejmowanie zadania;
• pogłębiona wiedza z rożnych dziedzin nauki;
• umiejętność poszukiwania wiedzy;
• współpraca i współdziałanie;
• postawy prospołeczne i pokojowe.